Die Groot Gryse - Anna M. Louw

 Die Groot Gryse - Anna M. Louw - 1968, eerste uitgawe -Tafelberg - Hardeband met stofomslag: toon ouderdomsverwant verweer - Intern: een boodskap, verder skoon en stewig.

Hierdie boek is ‘n histories roman waarin feit en verbeelding, werklikheid en fiksie maasterlik saamgeweef is, met ontsag vir die historiese waarheid, met fyn aanvoeling vir atmosfeer en die innerlike lewe van die mens en met besondere filosofiese siening en insig. Paul Kruger, die hooffigguur, is die laspunt waar al die panele van ‘n groot waaier van gewone en buitengewone mense, opsienbarende gebeure en bekoorlike klein insidente bymekaarkom en op heel besondere wyse voor ons opval.

Hier is geen verheffing van ‘n volksheld tot ‘n smeltlose heilige nie, hier is net ‘n eerlike uitbeelding van Paul Kruger as mens: die gevoelige seun, die onverskrokke jongman, die onverbiddelike voorvegter vir sy volk, die hooggeagte staatsman en altyd en te alle tye die toegewyde Christen en Calvinis wat homself en alles wat hom raak, aan die Skrif toets.

Met absoluut eerlikheid maar met eerbied en begrip, met warmte en deernis - en met subtiele humor - word die groot volksman vir ons geteken , en juis om sy menslikheid, sy twyfel oor sy eie swakheid en sy stryd met homself waarin ons insae kry, sien ons hom met groter agting en liefde en kom hy sterker voor ons staan.

Die hele boek is geskryf in die idioom van die tyd en die mense van die twee Boererepublieke, en die skryfster het nie alleen ‘n indrukwekkende kennis van die tydperk nie maar ook ‘n skerp aanvoeling vir die kleur en atmosfeer van hierdie dae; die slopies biltong, die soetolie en balsemkopiva, die misvloere en ledekante, die wilde boswêreld met leeus en olifante, die mense met hul boerehumor en sin vir die wesentlike in ‘n werklike situasie.